Kur Savaşları Nedir? Nasıl Kullanılmalıdır?

Kur Savaşları Nedir? Nasıl Kullanılmalıdır?

Ülkeler arasında meydana gelen kur savaşları nedir? Nasıl kullanılmalıdır? Soruları, ekonomiyle ilgilenen kişilerin merak ettiği sorulardır. Ekonomiler makro ekonomi ve mikro ekonomi olmak üzere iki farklı biçimde faaliyetlerini sürdürmektedir. Mikro ekonomilerde devletler kendi faydalarını maksimize edebilmek için çeşitli faaliyetler gerçekleştirirler. Makro ekonomide ise her bir devlet kendi geleceği ve halkının daha fazla refah içerisinde olması için dış ülkelerle faaliyetler gerçekleştirir. Dış piyasalardan elde edilen gelirler ülkenin ekonomik verilerini olumlu yönde etkilemekte, dış piyasalarda yaşanan kayıplar ise ülke ekonomisinde sıkıntılara sebep olmaktadır. Bu doğrultuda ülkeler tarafından dış ticaret faaliyetleri yapılırken çeşitli önlemler alınabilir veya belli başlı teşvikler yaratılabilir. Bu durumda kur savaşlarının oluşmasına sebebiyet vermektedir. Kur savaşı, ya da diğer ismiyle rekabetçi devalüasyon, uluslararası ticarette ülkelerin birbirine karşı rekabet avantajı oluşturabilmek için kendi para birimlerinin değerini düşük tutması durumu olarak tanımlanabilir.

Dış Ticaretin Kura Etkisi

Dış ticaretin kura etkisi incelendiğinde, dış ticaretin gerçekleşebilmesi için en az iki farklı ülkenin ticari faaliyette olması ve bu ülkelerin paralarının dolaşım gerçekleştirmesi gerekmektedir.Tüm dünyanın ortak bir para birimi olmamasından ötürü, ülkeler arasında gerçekleştirilen ticari faaliyetlerde ilgili ülke parasının diğeri karşısındaki değeri ticaretin gerçekleşmesindeki en büyük etmendir. Dış ticaret yaparken avantajlı konumlarını kaybettiklerini fark eden ülkeler, avantajı tekrar yakalayabilmek için dış ticari faaliyetlerine müdahale gerçekleştirmektedir. Bunun en yaygın biçimde uygulananı, uygulamada basit olmakla birlikte dezavantajlı birçok yönü bulunan çeşitli para politikaları vasıtasıyla kurda bilinçli olarak değişimler yaratmaktır. Kurda yaşanan düşüşler ihracat mallarının reel fiyatlarında düşme yaşanması anlamına gelmektedir. Bununla birlikte ithalat daha pahallı bir hale gelmekte, böylece dış ve iç talebin yükselmesiyle yerli endüstride gelişme ve istihdam artışı oluşabilmektedir. Ancak ithalat ürünlerinde yaşanan fiyat artışları, ülkedeki alım gücünü olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Kur savaşı politikası uygulamak karşılıklı ilişkilerde her iki ülkeninde benzer uygulamaları sonucunda ticarette genel bir durgunluk döneminin oluşmasına sebebiyet verebilir.

Dünyada Kur Savaşları

Dünyada kur savaşları kavramı ilk kez Brezilya Maliye Bakanı Mantega tarafından ortaya atılmıştır. ABD’nin aşırı para basmasının doları bilinçli bir biçimde düşürmenin bir parçası olduğu görüşüyle ortaya atılan kur savaşları kavramı bugün en çok Çin tarafından uygulanmaktadır. Bu uygulamada aşırı para basılması ya da kurun bilinçli olarak diğer ülke paraları karşısında düşük tutulması, dış ticaret hacmini arttıracaktır. Çin özellikle dolar karşısında parasını düşük tutarak Amerikan ekonomisine karşı avantaj elde etmeyi hedeflemektedir. Bu sayede ihracat rakamlarını yükseltirken, ithalat rakamlarını ciddi oranda düşürmektedir. AB ülkeleri de yeni politikaları çerçevesinde Euro’yu düşürme çalışmaları yürütmektedir. Türkiye açısından kur savaşlarına bakıldığında, ülkenin tarihi boyunca bu savaşın içerisinde olduğu görülmektedir. 1930 -1980 döneminde sabit kur rejimine dayalı ithal ikamesi modelini uygulayan Türkiye, bu süreç içerisinde gelişmekte olan sanayilerini korumaya almıştır. 1980 itibariyle model değişikliği yaşayarak döviz kuruna dönük bir sisteme geçilmiştir. Koruma duvarlarını kaldıran ülke serbest kur politikasıyla ihracata dönük bir ekonomik harita izlemektedir. Özellikle 1980’lerden 2000’li yıllara kadar Türk Lirasını değersiz tutarak ihracatı destekleyen ve ithalatı kısıtlayan bir uygulama içerisinde olmuştur. Bugünkü uygulamada ise Türk Lirası ne çok değerli, ne de değersiz bir pozisyonda tutulmaktadır. Bunun sebebi ise Türk Lirasının değersizleştiği uygulamalarda Gayri Safi Yurt İçi Hasılanın ve diğer göstergelerin düşmesidir. Türk Lirasının değerli olduğu durumda ise ekonomi de tam tersi bir seyir izlenmektedir. Bu çerçevede Türkiye kur savaşlarında Türk Lirasını orta değerde tutmaktadır. Türkiye geri planda görünmekle birlikte kur savaşlarının içerisinde yer alan bir konumdadır.