TL’de Yaşanan Hızlı Değer Kaybının Nedeni Nedir?
Şu günlerde herkes doların ne kadar hızlı bir şekilde yükseldiğini söylüyor. Sadece doların yükselmesi değil ülke para birimimiz TL, sadece dolar karşısında değil dünya üzerinde işlem gören birçok para birimi karşısında değer kaybediyor. Yeni okuduğum bir haberde Suudi Arabistan para birimi Riyal karşısında tarihte ilk defa eksi değeri düştüğü açıklandı. Yani artık Riyal TL’den daha değerli bir para birimi olmayı başardı diyebiliriz. Peki, ülke para biriminde yaşanan bu hızlı düşüşün sebepleri nelerdir. Nasıl önüne geçilebilir. Kimin ne yapması gerekiyor. Hükümet ne gibi önlemler almalı ve bu önlemler ne kadar etkili olur gibi sorulara cevap vermeye çalışacağım.
TL’de ki değer kaybı neden yaşanıyor?
Bir para biriminin değer kaybetmesinin temel olarak iki nedeni vardır. Aslında iki ana başlıkta bu nedenleri ayırabiliriz. İç ve dış nedenler bir para biriminin değer kaybetmesini etkilemektedir. Dış nedenlerinin en önemlisi ticaret yapılan ülke ile aranın bozulması ilk sıraya yazılabilir. Rusya ile yaşadığımız gelişmeleri buna örnek gösterebiliriz. Dış ticarette kullanılan rezerv halde bulunan nakit paranın değerinin yükselmesi, dünya konjonktürde krizlerin sıra ile yaşanması, doğal afetler, kuraklar ve savaş gibi sorunlar etkili olmaktadır. Bunlar dış nedenlerdir. İç nedenlerde ilk sıra ekonominin iyi yönetilmemesi yazılır. Ardından siyasal hayatta yaşanan sorunlar, sosyal sorunlar gibi farklı nedenler sayılabilir. Bu iç ve dış nedenlerin ışığında yerli para birimi bir yabancı paraya karşı sürekli olarak değer kaybetmeye devam edecektir.
TL’nin Değer Kaybetme Geçmişi
Ülkemiz açısında TL’nin değer kaybetmesine neden olan gelişmeleri hepimiz az çok biliyoruz. Etrafımızda yaşanan iç savaşlar, güçlü ekonomiler ile yaşanan siyasal sorunlar, ülkede yaşanan sayısız terör saldırı, ekonomide alınması gereken önlemlerin geç kalınması gibi nedenleri gösterebiliriz. Bunların sonucunda TL 2015 yılından bu tarafa sürekli olarak dolar karşısında değer kaybetmeye devam ediyor. Dolar’ın değer kaybı yaşanan dövizler arasında ilk sıraya yazılmasının ana nedeni dünya para birimi olarak kabul edilmesidir. Yazımızın başında değindiğimiz gibi sadece dolar karşısında değil diğer dövizler karşısında da değer kaybı yaşamaya devam ediyor. Bu sürecin ne kadar devam edeceği konusunda kimsenin net bir bilgisi ya da tahmini bulunmuyor. Ancak bu sürecin aynı şekilde devam etmesi ülke ekonomimiz için hiç de iyi sinyaller vermeyecektir.
2015 yılında TL, dolar karşısında yüzde 25 değer kaybetti. Bir yıl sonra yani 2016 yılında değer kaybı yüzde 21 düzeyinde doldu. 2015 yılı içerisinde dolar kuru 3 TL’yi zorlayamaz diye konuşulurken bu günlerde neredeyse 4 TL olduğunu hepimiz biliyoruz. Bu yüzlerinde kur olarak karşılığı bu şekildedir. Yeni yıl yeni beklentileri beraberinde getiriyor ancak dolar için aynı şeyi söylememiz doğru olmayacaktır. Bugün yani 12 Ocak itibari ile doların TL karşısında ki değeri yüzde 10 civarında artmıştır. Bu hızlı yükseliş trendini durdurmak için çeşitli önlemler alınmaya çalışılıyor. Ancak alının önlemler yetersiz düzeyde kalıyor diyebiliriz.
Bu değer kaybının devam etmesini hem iç hem de dış nedenlere bağlayabiliriz. Amerikan başkanlık seçiminde yaşanan sürpriz ile başlayan, ardından gelen darbe girişimi, anayasa görüşmelerin başlaması ve görüşmeler sırasında yaşanan sözlü ve fiziki kavgaları nedenler arasında sayabiliriz. Belki de 2016 yılı sonunda gerçekleşen Rusya ile yapılan iyi ilişkileri pekiştiren görüşmeler ülkemiz açısında yaşanan en olumlu gelişmeler oldu diyebiliriz. 2017 şimdiden bizlere 2016 yılını aratacak gibi duruyor.
YORUM GÖNDER