Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası Nedir?
Viop yani vadeli işlem ve opsiyon piyası kuruluş tarihi 2005 olan bir piyasadır. İlk kurulduğunda sadece VOP olarak hizmet vermekteydi. Yani Vadeli opsiyon piyasası olarak yatırımcılara hizmet vermeye başlamıştır. İlk kurulduğu yer 2005 yılında İzmir’dir. Ardından Borsa İstanbul ile birleşerek VİOP adını almıştır. VİOP piyasası ülkemizde ki ilk özel borsa kuruluşudur. Kurucu ortakları arasında TOBB, BİST, İTB, İş yatırım, Koç AŞ, Vakıf Yatırım, Garanti Bankası Akbank, Takasbank, Sınai ve Kalkınma Bankası ve Türkiye sermaye piyasası aracı kuruluşlar birliği vardır. Hepsi belirli oranlarda bu borsa piyasasının kurulumunda sermayeye sahiptir. Kuruluş aşamasında VİOP’un ödenmiş sermayesi 9 milyon TL olarak belirlenmiştir.
VİOP’da ki ana pazarlar nelerdir?
Bu piyasa içerisinde yapılan işlemler 8 ana pazara ayrılmıştır. Döviz vadeli işlem, Elektrik vadeli işlem, Pay vadeli işlem, pay opsiyon, emtia vadeli işlem, endeks opsiyon, endeks vadeli ve kıymetli madenler vadeli işlem ana pazarlarına yatırım yapılabilmektedir. Kuruluş amacı o zamanlar tek olarak hizmet veren BİST’E alternatif olmasıdır. Kısa süre içerisinde alternatif olmayı başarmıştır. Bunu sağlamasına o yıllarda dünya üzerinde büyük bir krizin yaşanmasıdır. Yatırımcıların o zamanlarda alternatif yatırım için bir piyasa arayışı içerisinde olması sayesinde kısa sürede popüler olmayı başarmıştır. Bu piyasada yatırım sözleşmeler üzerine yapılmaktadır. Şimdi bu sözleşmelere değinelim.
Vadeli işlem piyasalarında sözleşmeler nelerdir?
Bu piyasada yapılan işlemi basit bir şekilde tanımlayalım. Piyasada taraflar arasında belirlenen bir ürünü belirli miktarda, daha önceden belirlenen bir tarihte, önceden piyasa unsurları tarafından anlaşılmış bir fiyat üzerinden alım ve satım konusunda ki sözleşmelerin alınıp satılması için kullanılır. Yani piyasada yapılan yatırım ürünlere değil o ürünler için taraflar arasında imzalanmış olan sözleşmelere yapılır. Bu sayede farklı bir alternatif yatırım enstrümanı ortaya çıkarılmış olur.
VİOP’ın tercih edilmesinin bilinen 3 temel nedeni vardır. Bunların neler olduğuna bakalım;
- Sözleşme ile sunulan ürün hakkında ileri de olabilecek fiyatı hakkında bilgi sahibi olmak,
- Eğer yatırımını spot piyasada yapmayı tercih eden bir yatırımı varsa ve onu riskten korumak istiyorsa,
- Son olarak yapacağı yatırımda kazancı garanti almak amacıyla spekülasyon yapma şansını elinde bulundurmak için tercih edilmektedir.
VİOP piyasası içerisinde yapılan alım satım işlemlerinde sözleşmelerin el değiştirmesi sağlanan kıymetli evrakların vadesine göre iki farklı piyasa ortaya çıkmaktadır. Bunlar spot ve türev piyasalarıdır. Şimdi bu piyasaların ifade ettiklerini açıklamaya çalışalım.
- Spot piyasaları, bir yatırım enstrümanın takas günü geldiğinde el değiştirmesine verilen isimli piyasalardır. BİST bünyesinde ki hisse senetleri piyasası, tahvil ve bono piyasaları buna örnek gösterilebilir.
- Türev piyasalar, piyasada bulunan herhangi bir teslimatı ve nakit anlaşması yapıldıktan sonra finansal piyasalar içerisinde alınıp satılmasına olanak veren piyasaları ifade eder.
VİOP’un özellikleri nelerdir?
Bu piyasa hafta içinde açık olmaktadır. Her gün saat 9:10’da işleme başlanır 17:40’da son bulan bir piyasadır. Sözleşmeler son bulmadıkça iki taraf birbirine ödeme yapmak zorunda değildir. Herhangi bir aracının kullanılmadığı bir piyasadır. Ve bu da komisyonsuz işlem için tercih edilmesine neden olur. Piyasada ki vadeli sözleşmelerde standart olmadığı için sözleşmeyi imzalayacak olan taraflar özelliklerini kendileri belirleyebilir. Yapılan vadeli sözleşmeler iki taraf arasında kalır kesinlikle üçüncü bir kişiye devri gerçekleşmez. Bu da ortaya ikincil bir piyasanın çıkmamasına neden olmaktadır. VİOP gelişmekte olan bir piyasadır. Alternatif yatırım araçları arayan yatırımcıların takip etmeleri gereken piyasalardan birisidir.
YORUM GÖNDER